Faiz indirimleri tüketime yaradı: 120 günde 51,4 milyar lira borçlandık

Merkez Bankası’nın üst üste yaptığı faiz indirimleri üretime değil tüketime yaradı. TÜİK’in açıkladığı rakamlara göre ipotekli konut satışları kasım ayında yıllık bazda yüzde 724,8 artarken, Merkez Bankası’nın verilerine göre, tüketiciler sadece 120 günde 51,4 milyar lira daha borçlandı.

Birgün gazetesinden Ozan Gündoğdu’nun haberine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre 9 Ağustos 2019 tarihi itibariyle vatandaşların tüketici kredisi borcu 401,5 milyar liraydı. O tarihten bu yana Merkez Bankası 3 kez faiz indirimine giderek kredi kullanmayı teşvik etti. Bankalara gönderilen tavsiye mektuplarıyla kredi muslukları açıldı. 6 Aralık 2019 tarihine gelindiğinde vatandaşların tüketici kredisi borcu 452,9 milyar liraya yükseldi. Yani sadece 120 günde tüketiciler 51,4 milyar lira daha borçlandırıldı. Böylece bu kısa sürede halkın kredi borcu yüzde 13 artmış oldu. 9 Ağustos’tan 6 Aralık’a kadar tüketici kredilerinin en büyük hacimli iki kredisi konut ve ihtiyaç kredilerindeki toplam artış tutarı 50 milyar liraya yakın.

GÜNLÜK ORTALAMA 410 MİLYON LİRA DAĞITILDI

Günlük ortalama artışlar ise dudak uçuklatan cinsten. TCMB verilerinden yaptığımız hesaba göre 9 Ağustos haftası ile başlayan kredi pompalama süreci halka 120 gün boyunca günlük ortalama 410 milyon TL borç dağıttı. Vatandaşlar her gün ortalama 132,5 milyon TL konut kredisi ve 277,5 milyon TL ihtiyaç kredisi kullandı.

TİCARİ KREDİLERDE LOKOMOTİF KAMU BANKALARI

Rakamlar faiz indirimiyle tüketimin pompalandığını ortaya koyuyor. Üretimi teşvik etmesi ve böylece işsizliği azaltması beklenen faiz indirimleri yine ranta dayalı tüketim ekonomisini canlı tutmaya yarıyor. Tüketici kredilerindeki vahim tablo ortadayken diğer yandan da ticari kredilere mercek tuttuk. Faiz indirimlerine rağmen ticari kredilerde artış yok denecek kadar az. Hatta kamu bankaları gaza basmasa ticari krediler azalıyor. Çünkü özel bankalar ticari kredilerde frene basıyor. Özel bankaların frene basmasındaki asıl neden ise borcun geri ödenememesinden korkulması.

Özel bankalar geri ödenmeme riskine karşı borç mekanizmasını mümkün mertebe çalıştırmıyor ve borcuna daha sadık olan tüketici kesime kredi dağıtmakla yetiniyor. Buna karşılık kamu bankalarının risk iştahı çok yüksek. 9 ağustos-6 aralık arasında kamu bankalarının taksitli ticari kredi tutarı sadece 120 günde yüzde 11,5 oranında arttı. Ancak her geri ödenmeyen kredinin bankaların hanesine zarar yazdığını hatırlatmakta fayda var. Zira özel bankaların arkasında hazine desteği bulunmazken, kamu bankaları kredi dağıtırken hazineye güvenebiliyor. Dağıtılan kredilerin geri ödenmemesi sonucu kamu bankalarının görev zararı katlanıyor.Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre geçen yıl ekim ayında takibe düşmüş 88,7 milyar TL alacağı bulunan bankacılık kesiminin bu yılın ekim ayında takipteki alacağı 139,5 milyar TL’ye çıkmış durumda.