İşsizlik fonu eridi, fatura işverene kesildi

Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın aktardıklarına göre, Kovid-19 salgınından etkilenenlere 17 Haziran tarihi itibarıyla değişik adlar altında toplam 20.5 milyar lira para aktarıldı. Bunun 6.1 milyarı Faz 1, Faz 2 ve Faz 3 kapsamında sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları aracılığıyla hane başına bin lira olarak yapılan sosyal destek ödemelerinden oluşuyor. Kalan 14.4 milyar liralık kısmın tamamı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılandı. Bu kapsamda, 3 milyon 505 bin kişiye 10.6 milyar lira tutarında kısa çalışma ödeneği, 1 milyon 358 bin kişiye 1.7 milyar lira tutarında nakdi ücret desteği ve 718 bin kişiye de 2.1 milyar lira tutarında işsizlik ödeneği verildi. Bu ödemelerin nisan ayına ait kısmı fonun gelir-gider tablosuna yansıdı.

AYLIK HARCAMA 8.6 MİLYARI AŞTI

Fondan mayıs ayında yapılan harcama 8.6 milyar liraya ulaştı. Mayıs ayına ait işsizlik ödeneğinin bir kısmı salgın dolayısıyla nisan ayında ödendiği için fondan geçen ay yapılan işsizlik maaşı ödemeleri 145.7 milyon lirada kaldı. Kısa çalışma ödeneği 5 milyar 336.9 milyon lira oldu. İşsizlik ve kısa çalışma ödeneği alamayan işsizler ile ücretsiz izne çıkartılan işçilere ise mayıs ayında 442.3 milyon lira ödendi. Teşvik ve destekler ile aktif işgücü programları ve işbaşı eğitim programları için yapılan harcamalar mayıs ayında da devam etti.

PRİM GELİRLERİ YÜZDE 40 AZALDI

Fonun aylık giderleri geçen yıl mayıs ayından bu yana zaman zaman aylık gelirleri aşıyor. Ancak bu yıl mayıs ayında gelir ve gider arasındaki fark üç kata ulaştı. Fonun mayıs ayı giderleri 8.6 milyar liraya ulaşırken, gelirleri 2.7 milyar lirada kaldı.

Gelirlerdeki azalma, kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulaması dolayısıyla sigortalı çalışan sayısının dramatik bir şekilde düşmesinden kaynaklandı. Fona mart ayında 1 milyar 665 milyon lira işçi ve işveren primi yatırılırken, bu rakam mayıs ayında 1 milyar 12 milyon liraya düştü. İşçi işveren pirimi yüzde 40 oranında azaldı. İşçi ve işveren priminin 3’te 1’i oranında olan devlet katkısı da benzer şekilde 555 milyon liradan 337 milyon liraya geriledi. Fonun mart ayında 1 milyar 576 milyon lira olan faiz gelirleri de mayıs ayında 1 milyar 32 milyon liraya düştü.

FON VARLIKLARI 6 MİLYAR LİRA AZALDI

Hem harcamaların artması, hem de gelirlerin azalmasının sonucunda fonun toplam varlıkları hızla azaldı. 2019 yılı sonunda 131.5 milyar lira olan fonun varlıkları nisan ayında 133.2 milyar liraya çıkmışken, mayıs ayında 127.3 milyar liraya geriledi. Fon varlıklarındaki bir aylık erime 6 milyar liraya ulaştı. Böylece fonun toplam varlıkları 2018 yılı sonundaki 127.6 milyar lira düzeyine geriledi.

Mayıs ayında kısa çalışma ödeneğine hak kazanan kişilere yapılan 5 milyar lirayı aşkın ödeme ile nakdi ücret desteği ödemeleri fonun gelir gider tablolarına haziran ayında yansıyacak. Dolayısıyla fon varlıklarındaki azalmanın haziran ayında da devam etmesi bekleniyor.

PRİMLER GEÇİCİ OLARAK ARTACAK

İşsizlik Sigortası Fonu’nu tekrar güçlendirmek amacıyla primlerin artırılması öngörülüyor. İşsizlik fonuna işçinin brüt ücretinin yüzde 1’i oranında işçi, yüzde 2’si oranında da işveren primi yatırılıyor. Geçici olarak bu oranların iki katına çıkartılması öngörülüyor. Artırımlı prim ödemesinin şimdilik yılsonuna kadar devam etmesi planlanıyor.