Yüzdeyle çalışan işçilerin bahşişleri kıdem tazminatına dahil edilir

Turizm ve eğlence sektöründeki çoğu işyerinde yüzdeyle veya bahşişle çalışılıyor. İşçilerin ücretlerinin önemli bir kısmı, müşterinin hesabına eklenen yüzde 10, 20 gibi servis ücretleri veya bahşişlerden karşılanıyor. Devamlılık arz eden bu tür ödemelerin, işçinin kıdem tazminatının hesabında giydirilmiş ücrete dahil edilmesi gerekiyor. İşveren, gerektiğinde mahkemeye sunulmak üzere yüzde veya bahşişlerin dağıtımına ilişkin belgeleri saklamak zorunda. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, yüzdeyle veya bahşişle çalışan işçilerin haklarını yazdı.

Otel, lokanta, eğlence mekânları gibi işyerlerinde müşterilerin hesap pusulalarına belirli bir yüzde olarak eklenen paraların, işverence toplanarak işçilerin katkılarına göre belli bir oranda dağıtımı şeklinde uygulanan ücret sistemine “yüzde usulü ücret” deniliyor. 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca, bu tür yüzde usulünün uygulandığı işletmelerde işveren tarafından servis karşılığı veya başka isimlerle müşterilerin hesap pusulalarına yüzde 10, 20 gibi bir oran eklenerek veya müşterilerin kendi isteğiyle bıraktığı bahşişlerin işverence veya onun kontrolü altında toplanıp, tamamının eksiksiz olarak çalışanlara dağıtılması gerekiyor. Kanuna göre, işveren veya işverenin vekili, toplanan paraların eksiksiz olarak dağıtıldığını kanıtlamakla yükümlü.

ÖDEME PUANA GÖRE YAPILIYOR

Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde hangi çalışana ne kadar ücret ödeneceği, konuyla ilgili yönetmelik çerçevesinde tutulan puan cetveliyle hesaplanıyor. Başaşçı ve resepsiyon şefinin puanı 26-30 arasında değişiyor. Aşçı, garson, barmen gibi çalışanların puanı ise 18'den başlıyor 22'ye kadar çıkıyor. İşe ilk defa başlayanlara, içinde yer aldıkları grubun en düşük puanı uygulanıyor. İş yerinde aynı grupta geçen başarılı her 3 yıl için bir puan ekleniyor.

BAŞKA İŞYERLERİNDEKİ PUANLAR DA GEÇERLİ

Yeni işe alınan bir işçi, daha önce çalıştığı işyerlerindeki hizmet sürelerini belgelendirirse, o çalışmaları yeni iş yerinde de dikkate alınıyor. Yüzdeyle çalışılan iş yerlerinde her işçi için hizmet sürelerine ilişkin değerlendirme belgelerinin saklanması gerekiyor.
İşyerinde toplanan yüzdeler, işçilerin fiilen yaptıkları işler esas alınarak dağıtılmak zorunda. Her işçi, toplanan yüzdelerden, fiilen çalıştığı gün sayısına ve puanına göre yararlandırılıyor.

İŞVEREN FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİ AYRICA ÖDEMEK ZORUNDA

İş Kanunu uyarınca, tüm çalışanlar için fazla çalışma ücretleri normal çalışma ücretinden yüzde 50 zamlı uygulanıyor. Yüzde usulü ücret uygulanan işyerlerinde fazla çalışma ücretlerinin normal kısmı toplanan yüzdelerden; zamlı kısmı ise doğrudan işverence ödenmek zorunda. Normal çalışma için yüzdelerden saat başına 50 lira ücret alan işçiye, işverenin fazla çalışma için ayrıca saat başına 25 lira fark ödemesi gerekiyor. 

Düğün, çay, balo, ziyafet ve toplantı gibi ilave işlerden, servis karşılığı yüzde alındığı takdirde, bu işler için günübirlik olarak işe alınan işçilerin ücretleri, puan cetvelindeki iş ve görev unvanları dikkate alınarak hesaplanıyor. Ancak, geçici olarak işe alınanlara ödenecek tutar, çalışılan süreye denk gelen asgari ücretin altında olamaz. Örneğin bir gün çalıştı ise günlük ücret 85 liranın altında olamaz.

YÜZDE KAYITLARINI 5 YIL SAKLAMAK GEREKİYOR

İşveren, yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde her hesap pusulasının genel toplamını gösteren belgeyi, işçi temsilcisine vermek zorunda. Bu belgeler ve belgelerin esas alındığı kayıtların beş yıl süreyle saklanması gerekiyor. Yüzde usulü ücret uygulanan iş yerlerinde işçi temsilcileri, tüm işçilerin katılımıyla gizli oy açık sayımla seçilir.

KIDEM TAZMİNATINA DAHİL EDİLİR

İşçilerin bazı alacakları çıplak ücret, bazı alacakları da giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanıyor. Kıdem tazminatı, giydirilmiş ücretten hesaplanırken, fazla çalışma, hafta tatili, yıllık ücretli izin gibi diğer işçilik alacakları çıplak ücretten hesaplanıyor. Giydirilmiş ücrete, işçinin asıl ücretine ek olarak sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatler de dâhil ediliyor. Süreklilik arz eden menfaatler giydirilmiş ücrete dahil ediliyor. Kıdem tazminatı da giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanarak ödenmek zorunda.

kaynak : haberturk.com